Ajurweda i drzemki, czyli kto może spać w ciągu dnia?

Budzisz się rano – za oknem ciemno. Wracasz z pracy – znów ciemno. Aura jesiennych, zamglonych i ciągnących się dni zachęca nas do ucinania sobie drzemek. W końcu czy jest coś lepszego w takich warunkach niż odkręcony kaloryfer, ciepły kocyk i kanapa? Deszczowa pogoda za oknem i chłodne powietrze nie pozostają niezauważone dla naszego organizmu. Co zatem o drzemkach mówi Ajurweda? Dowiedz się, kiedy drzemka może być Twoim sprzymierzeńcem, a kiedy lepiej jej unikać.

Ajurweda a drzemki: co mówią dosze?

Ajurweda dzieli dzień na pory, które są powiązane z dominacją określonych dosz (energii życiowych: Vata, Pitta, Kapha). Drzemki mogą wpływać na równowagę tych dosz, dlatego warto zrozumieć, jak na nie reagujesz. Co do zasady, drzemki zaburzają równowagę dosz. Szczególnie osoby z dominującą Kapha powinny unikać ich regularnie, zwłaszcza wiosną. Jeden z głównych nauczycieli Ajurwedy, Shushruta nazywa drzemki „zboczeniem natury”. Dlaczego? Ponieważ nie wpisują się one w naturalny cykl dobowy. Porą na sen i związaną z nim regeneracją jest noc.

Komu Ajurweda zaleca drzemki?

Mimo wszystko, w niektórych sytuacjach Ajurweda dopuszcza drzemki jako pomocny element regeneracji:

• Brak snu: jeśli nie przespałeś nocy lub brakuje Ci energii, drzemka może okazać się konieczna.
• Ekstremalne warunki: w bardzo upalne dni, gdy organizm jest osłabiony wysoką temperaturą. Podniesiona Vata to efekt także np. kontuzji, operacji czy bardzo dalekiej podróży. W takich sytuacjach krótka drzemka może pomóc wrócić do równowagi.
• Okresy życia: drzemki są sugerowane dla dzieci, osób w podeszłym wieku, ludzi wyczerpanych pracą fizyczną czy osób cierpiących na niedożywienie.
• Poprawa koncentracji: okresowo, nie codziennie, krótka drzemka (30-40 minut) może pomóc uczniom i studentom poprawić możliwość przyswajania wiedzy i zapamiętywanie.

Zasady drzemania wg Ajurwedy

Jeśli decydujesz się na drzemkę, zwróć uwagę na to:

• drzemiemy przed jedzeniem, nie po – zawsze śpij przed posiłkiem, nigdy po! Drzemka po jedzeniu zaburza trawienie.
• nie przesypiamy całego dnia – staraj się, aby drzemka trwała 30-40 minut. Dłuższe drzemki mogą powodować uczucie ociężałości i trudności z zasypianiem w nocy.

Przyczyny senności w ciągu dnia

Dlaczego w ogóle czujesz potrzebę drzemki? Zastanów się! Senność to też sygnał wysyłany przez Twój organizm, który chce Ci coś powiedzieć. Zanim pójdziesz na drzemkę, zadaj sobie kilka pytań:

• Dlaczego czuję zmęczenie? Przeanalizuj swój styl życia, dietę i poziom stresu. Złe odżywianie i chroniczny stres mają niebagatelny wpływ na to, jak się wysypiasz. Być może potrzebujesz wprowadzić zmiany, aby poprawić jakość snu nocą.
• Czy wysypiam się regularnie? Brak snu w nocy nie powinien być kompensowany drzemkami w ciągu dnia. To rozwiązanie, które na dłuższą metę może przynieść więcej szkody niż pożytku. Rozregulowany rytm dobowy będzie oddziaływał na wszystkie aspekty Twojego życia.
• Czy mam problemy zdrowotne? Chroniczne zmęczenie i senność mogą być objawami różnych schorzeń. Warto skonsultować się z lekarzem lub konsultantem ajurwedyjskim.

Jak zwalczyć chęć snu wg Ajurwedy?

Kiedy po południu dopada Cię senność, zamiast automatycznie sięgać po drzemkę, wprowadź kilka ajurwedyjskich trików pobudzających. Wyjście na spacer i zanurzenie się w otaczającej naturze może zdziałać cuda – świeże powietrze, zieleń i kontakt z przyrodą dodadzą energii i poprawią nastrój. Jeśli nie masz możliwości wyjścia na zewnątrz, spróbuj delikatnych ćwiczeń rozciągających, które pomogą Ci pobudzić krążenie krwi, rozluźnić napięte mięśnie i zmniejszyć uczucie ociężałości. Inną skuteczną metodą jest relaksacja na lewym boku. Połóż się wygodnie na lewym boku ciała na około 30 minut, skup się na głębokim i spokojnym oddechu, a następnie stopniowo rozluźniaj poszczególne partie ciała. Pamiętaj jednak, aby w tym czasie nie zasypiać! Dodatkowym wsparciem może być filiżanka aromatycznej herbaty ziołowej. Napar z mięty lub imbiru, dzięki swoim pobudzającym właściwościom, pomoże Ci odzyskać energię i koncentrację, bez konieczności sięgania po sen.

Ajurweda zaleca: śpij w nocy!

Sen – zwłaszcza do północy – jest najkorzystniejszy dla procesów odmładzania i regeneracji. Gdy przegapisz tę porę snu (przed 22:00) to wejdziesz w porę Pitty, kiedy to organizm znów wydziela pobudzającą adrenalinę i kortyzol. Niestety, takie postępowanie długofalowo prowadzi do wyczerpania nadnerczy i tarczycy. Nocna energia Pitty powinna być skierowana na wewnętrzne działania organizmu – jest oczyszczanie i regenerację. Musisz w tym czasie spać, inaczej marnujesz tę energię regeneracyjną na inne działania. Dbaj o odpowiednią higienę snu: zaciemnij sypialnię, wywietrz ją przed snem, unikaj ekranów przed snem.

Podsumowanie

Drzemki w Ajurwedzie to temat, który wymaga indywidualnego podejścia. Zanim sięgniesz po drzemkę, zastanów się, dlaczego jej potrzebujesz i czy nie ma lepszych sposobów na poprawę samopoczucia. Dbaj o zdrowy sen nocą, a drzemki traktuj jako doraźną pomoc, a nie stały element Twojego dnia.