17 lutego 2025
Ajurweda i dosze: dosza Vata

Skóra, czyli nasz największy narząd, jest odbiciem naszego wewnętrznego zdrowia i równowagi. W Ajurwedzie skóra jest traktowana nie tylko jako bariera chroniąca nas przed czynnikami zewnętrznymi, ale również jako okno do naszego wewnętrznego zdrowia. Właściwa pielęgnacja skóry w ajurwedyjski sposób pozwala na zachowanie jej młodości, blasku i zdrowia.
Skóra a Twoja dosza
Zgodnie z Ajurwedą, większość problemów skórnych, w tym uporczywe wypryski, trądzik czy suchość, wynika z niezrównoważenia jednej lub więcej z trzech dosz. Jak to się objawia na skórze i co możesz z tym zrobić?
Zanim zaczniemy: pamiętaj, że jeśli zastanawiasz się, skąd mieć pewność, jaką doszą jesteś, to najlepiej i najskuteczniej zrobić to na profesjonalnej konsultacji ajurwedyjskiej. Lekarz lub konsultant po głębokiej analizie dokładnie określi Twoją doszę. Po takiej konsultacji otrzymujesz konkretne instrukcje, wspomagające regulację Twojej konstytucji.
- Vata (sucha, szorstka skóra, przebarwienia): kiedy dosza Vata jest niezrównoważona, skóra staje się sucha, matowa, łuszcząca się, z tendencją do powstawania zmarszczek. Przyczyną mogą być nieprawidłowa dieta, stres i niedostateczne nawilżenie. Warto wtedy wprowadzić do diety zdrowe tłuszcze i ciepłe napoje oraz stosować naturalne oleje i olejki do pielęgnacji (np. w ramach automasażu).
- Pitta (trądzik, wypryski, zaczerwienienia): nadmiar Pitty w ciele może powodować zapalenia, trądzik, rozszerzone pory czy wrażliwość na słońce. Często jest to związane z problemami z wątrobą, która nie radzi sobie z usuwaniem toksyn. W takim przypadku warto unikać ostrych potraw, alkoholu i stresu oraz wspomagać pracę wątroby ziołami.
- Kapha (tłusta skóra, zaskórniki): niezrównoważona Kapha może prowadzić do tłustej skóry, powstawania zaskórników i zastojów w porach. Zwykle jest to związane z nadmierną produkcją sebum oraz niewłaściwą dietą. Pomocne może być ograniczenie tłustych potraw, nabiału oraz słodyczy, a także regularne oczyszczanie skóry i stosowanie maseczek z naturalnych składników.

Ajurweda i skóra: przyczyny problemów
Nie ma co ukrywać – winę za Twoje problemy ze skórą ponosi przede wszystkim XXI wiek i warunki, w których żyjesz. Nieodpowiednia dieta, stres, zanieczyszczenia środowiska, niezdrowe nawyki życiowe oraz wewnętrzne niezrównoważenia dosz są głównymi przyczynami problemów skórnych.
Czasów nie zmienisz, ale swoje nawyki już możesz. Co zatem zrobić, żeby zminimalizować ryzyko powstawania nieprzyjemnych niespodzianek na ciele? Dostosuj dietę do swojego konstytucyjnego typu (Prakriti): unikaj przetworzonej żywności, jedz świeże owoce i warzywa, stosuj techniki relaksacyjne. Osoby z dominującą doszą Pitta powinny unikać pikantnych potraw, Vaty nadmiernej suchości i zimna, podczas gdy osoby z Kaphą powinny ograniczyć tłuste jedzenie.
Codzienna pielęgnacja
Bardzo ważna jest codzienna pielęgnacja. To właśnie rutyna i zdrowe nawyki pomogą Ci osiągnąć efekty. Wykorzystaj naturalne oleje, takie jak olej kokosowy lub sezamowy, do masażu skóry przed kąpielą. Pomaga to nawilżyć skórę (olej w połączeniu z wodą) i usunąć zanieczyszczenia.
W drogeriach półki uginają się od kremów, maści, masek i peelingów. Ich problemem jest to, że raczej zawsze w ich składzie są sztuczne substancje (choćby po to, by utrzymać ich wielomiesięczny termin przydatności). Możesz samodzielnie robić naturalne maseczki, których skład nie będzie przedstawiał tablicy Mendelejewa: maseczki z kurkumy, miodu, aloesu czy ciecierzycy pomagają w regeneracji skóry, działając przeciwzapalnie i nawilżająco.
Poza dbaniem o siebie z zewnątrz, warto też oczyszczać się wewnętrznie. Regularne spożywanie ziół, np. neem czy kurkumy może pomóc w detoksie ciała i poprawie wyglądu skóry.

Stres a skóra
Unikaj stresu! W Ajurwedzie stres jest uważany za jeden z głównych czynników wpływających na stan naszej skóry. Praktyki takie jak medytacja, joga czy pranajama pomagają w redukcji stresu i przywracają równowagę emocjonalną. Od tysiącleci Ajurweda podkreśla, jak negatywne emocje mogą prowadzić do problemów skórnych, a współczesna medycyna zaczyna dostrzegać ten związek. Na przykład, na uniwersytetach medycznych, takich jak Uniwersytet Medyczny w Łodzi, powstają zakłady psychodermatologii, które uczą przyszłych lekarzy o znaczeniu higieny psychicznej dla zdrowia skóry. Stres nie tylko wpływa na naszą psychikę, ale także może prowadzić do fizycznych objawów, takich jak przesuszenie, nadmierna produkcja sebum czy stany zapalne, które przyczyniają się do powstawania wyprysków.
Zacznij skutecznie zarządzać stresem: wprowadź do codziennej rutyny techniki relaksacyjne. Medytacja i joga pomogą w uspokojeniu umysłu i ciała, co przekłada się na lepsze samopoczucie oraz zdrowie skóry. Regularne praktykowanie pranajamy – technik oddechowych – może również wzmocnić układ nerwowy i poprawić zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem. Możesz skorzystać z naturalnych ziół ajurwedyjskich, takich jak ashwagandha czy brahmi, które mają udokumentowane działanie redukujące lęk i poprawiające nastrój.
I na koniec nasz stary, dobry sprzymierzeniec – wartościowy sen. Sen jest kluczowym elementem regeneracji skóry i ogólnego zdrowia. Upewnij się, że śpisz wystarczająco długo i że Twój sen jest głęboki oraz odżywczy. W Ajurwedzie sen jest postrzegany jako czas, kiedy organizm ma szansę na regenerację i detoksykację.
Kładź się spać przed godziną 22. Ale zanim zaśniesz, zrób sobie klimat w sypialni! Przewietrz pokój, ogranicz patrzenie w ekrany (najlepiej już 2-3h przed snem), zastosuj aromaterapię z olejkami eterycznymi, takimi jak lawenda czy eukaliptus, wycisz się, poczytaj książkę. Dobrej jakości sen wspiera procesy naprawcze w organizmie oraz pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry. Mało tego -odpowiednia ilość snu przyczynia się również do równowagi hormonalnej, co ma bezpośredni wpływ na stan Twojej cery i może pomóc w redukcji najróżniejszych problemów skórnych.
Podsumowanie
Ajurweda mówi, że problemy ze skórą są sygnałem do tego, że coś niedobrego dzieje się w Twoim organizmie. To nierównowaga dosz, które wołają o zbalansowanie. Każda z dosz w inny sposób będzie manifestować swoje niezadowolenie: Vata będzie wysychać, Pitta powodować zapalenia, a Kapha się przetłuszczać. Są dwa główne powody problemów ze skórą: złe odżywianie i przewlekły stres. I w obu tych przypadkach każda z dosz znajdzie sposoby na balansowanie. Zadbaj o swoje żywienie oraz relaksację, a Twoja skóra Ci podziękuje. Jeśli mimo stosowania tych działań nadal coś będzie nie tak, warto skontaktować się z lekarzem lub konsultantem Ajurwedy, bo byś może problem leży głębiej. A jak już wiesz – Ajurweda traktuje Cię jako układankę, w której każdy element ma znaczenie i na siebie wpływa. Przewlekłe problemy skórne mogą oznaczać m.in. duży poziom toksyn w organizmie lub problemy z organami wewnętrznymi.